عوامل محدودکننده در زیست بوم بیابانی
به گزارش وبلاگ تجهیزات شبکه، بیان منطقه ای را نشان می دهد که معمولاً باراش سالانه کمتر از 10 اینچ و دارای زندگی گیاهی پراکنده یا فاقد زندگی گیاهی باشد. حتی قاره قطب جنوب هم بیابان در نظر گرفته می گردد. برای کارکرد طبیعی زیست بوم ها زنجیره غذایی
مترجم: امین حسین پور
منبع:راسخون
بیان منطقه ای را نشان می دهد که معمولاً باراش سالانه کمتر از 10 اینچ و دارای زندگی گیاهی پراکنده یا فاقد زندگی گیاهی باشد. حتی قاره قطب جنوب هم بیابان در نظر گرفته می گردد. برای کارکرد طبیعی زیست بوم ها زنجیره غذایی متعادل لازم است. اگر جمعیت گونه ای خاص در یک ناحیه افزایش پیدا کند، می تواند فشار زیادی به منابع در دسترس و زنجیره غذایی کل وارد کند و در نهایت منجر به هرج و مرج در زیست بوم گردد. پس، تعادل چگونه حفظ می گردد؟ اینجاست که عوامل محدودنماینده وارد عمل می شوند.
عوامل محدودنماینده چیست؟
در اکولوژی، عامل محدودنماینده منبع یا شرایط محیطی است که میزان جمعیت را محدود می نماید. دو نوع عامل محدودنماینده وجود دارد: عوامل وابسته به تراکم و عوامل مستقل از تراکمعوامل وابسته به تراکم به تراکم جمعیت وابسته هستند به طوریکه تأثیرات آن ها با توجه به تراکم جمعیت تغییر می نماید. در رویداد شیوع بیماری برای مثال اگر جمعیت تراکم زیادی داشته باشد بیماری سریع تر توسعه پیدا خواهد نمود و موجودات بیشتری تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. در مقابل، عوامل مستقل از تراکم عواملی هستند که با تراکم جمعیت کنترل نمی شوند پس، صرف نظر از تراکم جمعیت همه موجودات به طور مساوی تحت تأثیر قرار می گیرند.
عوامل محدودنماینده در زیست بوم بیابانی
در زیست بوم بیابانی عوامل محدودنماینده که وابسته به تراکم جمعیت هستند عبارتند از رقابت، شکار، کمبود غذا و شیوع بیماری. هنگامی که جمعیت گونه ها از ظرفیت طبیعی تجاوز می نماید، این عوامل وارد عمل می شوند و آن را کاهش می دهند.رقابت
بیابان ها معمولاً با کمیابی آب و زندگی گیاهی توصیف می شوند. پس، اولین عامل محدودنماینده وابسته به تراکم در بیابان رقابت برای منابع است یعنی آب و غذا. اگر جمعیت گونه ای از حیوانات افزایش پیدا کند، رقابت بین گونه ها باعث خواهد شد آن ها در پی آب و غذا مهاجرت نمایند یا از گرسنگی بمیرند. به هر حال، این جمعیت آن ها را به سطحی مطلوب محدود خواهد نمود.شکار
اگر تعداد جمعیت خاصی از حیوانات در یک منطقه افزایش پیدا کند، شکار به وسیله حیوانات دیگر سطح آن ها را به حد مطلوب کاهش خواهد داد. این مهم است چون، افزایش تعداد گونه ای خاص می تواند تأثیر زیادی رو منابع آن منطق داشته باشد.کمبود غذا
اگر تعداد یک گونه افزایش پیدا کند، آغاز به تغذیه از گونه های دیگر خواهند کرد که در نهایت منجر به کمبود غذا می گردد. در نهایت، این کمبود غذا نه تنها باعث مرگ آن ها در اثر گرسنگی خواهد شد بلکه بعلاوه رفتار فراوری مثل آن ها را تحت تأثیر قرار خواهد داد و جمعیت آن گونه کاهش پیدا می نماید.شیوع بیماری
عامل وابسته به تراکم دیگری که در همه بیوم ها مشترک است شیوع بیماری می باشد. اجازه دهید بگوییم جمعیت یک گونه در یک منطقه بیش از حد افزایش پیدا می نماید. در نتیجه، تعداد جمعیت زیادی از آن گونه در این بیابان زندگی خواهند کرد. در چنین سناریویی، اگر شیوع بیماری وجود داشته باشد، توسعه بیماری در نتیجه تراکم بالا سریع تر خواهد بود.عوامل مستقل از تراکم
عوامل محدودنماینده مستقل از تراکم عبارتند از عدم بارش، دمای بالا و حتی نور خورشید. این عوامل تعداد گیاهان یا حیواناتی که رشد می نمایند را تحت تأثیر قرار می دهند.بارش
در بیوم بیابانی بارش وجود دارد ولی، خیلی کم است - کمتر از 10 اینچ. مهم تر از آن، میزان آبی که بیابان ها به صورت بارش دریافت می نمایند بخار یا منجمد می گردد. تنها تعداد کمی از گیاهان و حیوانات قادر هستند در چنین شرایط بارشی زندگی نمایند.دما
در بیابان ها، دما به طور غیر قابل تحملی بالا یا پایین است. هر زمان که دما به شدت افزایش یا کاهش پیدا می نماید، جمعیت گونه ها را تحت تأثیر قرار می دهد. بسیاری از گونه ها به نواحی مطلوب تر مهاجرت می نمایند بنابراین، تعداد گونه ها و جمعیت آن ها محدود می گردد.خاک فاقد مواد مغذی
در بیشتر بیابان ها، عامل محدودنماینده دیگری که وجود دارد کیفیت ضعیف خاک است که فاقد مود مغذی ضروری برای رشد و بهره وری است. در بیابان های گرم، زندگی گیاهی با گیاهان آبدار مانند انواع مختلف کاکتوس غالب شده است. در بیابان های سرد، پوشش گیاهی در واقع وجود ندارد چون، خاکی برای تأمین مواد مغذی به گیاهان وجود ندارد.نور خورشید
اگر نور خورشید بیش از حد باشد، انرژی زیادی برای گیاهان وجود خواهد داشت که وارد سطوح دیگر زنجیره غذایی خواهد شد. در بیابان های گرم، نور خورشید بسیار زیاد است ولی عوامل دیگر مطلوب نیستند. بیابان های قطبی قسمت قابل توجهی از سال را در تاریکی قرار دارند.علیرغم این عوامل محدودنماینده، گونه های مختلفی در بیابان ها وجود دارند. این گونه ها برای زنده ماندن در این شرایط سازگار شده اند. با وجود این عوامل محدودنماینده، وجود گونه هایی که با این شرایط به خوبی سازگار شده اند شگفت انگیز است.
منبع: راسخون