چگونه با کودک لجباز خود رفتار کنیم؟ - وبلاگ تجهیزات شبکه

به گزارش وبلاگ تجهیزات شبکه، لجبازی خصومت و خصوصیت رفتاری است که شخص روی عقیده و نظر خود پافشاری و با عقیده و نظر دیگران چه آگاهانه و چه ناآگاهانه مخالفت می نماید؛ در واقع فرد لجباز قبول ندارد که رفتار و افکار و عقیده اش را تغییر دهد یا تصمیم خودش در موردی خاص را عوض کند بلکه بر درست بودن آن نیز تاکید نموده و پافشاری می نماید.

لج کردن در موضوعی، برای همه ما ها پیش آمده اما لجبازی بزرگسالان با بچه ها خیلی فرق دارد و وقتی صحبت از لجبازی بچه ها به میان می آید، بحث ظریف و حساس می گردد، به همین خاطر با یک کارشناس روانشناسی در خصوص این رفتار و راه های مقابله با آن گفت و گو کردیم.

بچه ها به چه دلایلی ممکن است، لجبازی نمایند؟

روانشناس کودک و استاد دانشگاه روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگار وبلاگ تجهیزات شبکه گفت: قبل از ورود به بحث اول این نکته مهم را تاکید و یادآوری کنم کسانی که مستقیم با بچه ها و بچه ها در ارتباط هستند، ابتدا باید بینش و مطالعه خود را در خصوص لجبازی بچه ها و نوجوانان با خوندادن مطالب روانشناسی بالا ببرند.

دکتر آرزو محرابی اضافه نمود: بچه ها معمولا از 2 و سه سالگی لجبازی را آغاز می نمایند البته بهتر است بگوییم خودش را کشف می نماید، یعنی به درجه ای از خودآگاهی و شناخت محیط و اطرافیان می رسد که می فهمد رفتارش بر اطرافیان تاثیر می گذارد و واکنش آنها را بر می انگیزد بنابراین در برخی مواقع که کاری از او خواسته می گردد، لج می نماید تا واکنش ها را مشاهده و کنجکاوی شان ارضا گردد، به گفته خیلی از کارشناسان روانشناسی؛ بچه ها نمی دانند لج بازی خوب یا بد است، فقط آن را برای محک زدن اطرافیان به کار می گیرند.

اما دلیل بیشتر لجبازی در بچه ها و نوجوانان بیشتر برای رسیدن به خواسته و یا بدست آوردن امتیاز خاص است، بنابراین روی خواسته شان مقاومت می نماید تا به چیزی که می خواهند برسند، نمونه اش را زیاد دیدیم، کودکی برای رسیدن به خواسته اش با گریه و زاری و زمین کوبیدن خود می خواهد زودتر به خواسته اش برسد.

یکی دیگر از دلایل لجبازی بچه ها و نوجوانان برای رهایی از کنترل بیش از حد پدر و مادرهاست که با دستور زیاد سعی بر کنترل آنها دارند و یا می خواهند خواسته های خودشان را به آنان تحمیل نمایند، یا به جای آنها تصمیم بگیرند؛ بچه ها اینجا فکر می نمایند آزادی و استقلال آنها در خطر است، بنابراین آغاز به لجبازی می نمایند.

سوال اینجا است آیا لجاجت و لجبازی هم می تواند خوب باشد؟ توی سن های پایین بچه ها با لج بازی و مخالفت، مهارت نه گفتن را تمرین و می آموزند، بنابراین در برخی از موارد لجاجت هم می تواند بی ایراد باشد، اما وقتی خودتان می دانید کار درستی انجام می دهید، ولی کودک و نوجوان با آن مخالف است و لج می نماید، در این موارد شما نباید به رفتار او اهمیت بدهید! و از موضع درست خود کوتاه بیاید! با این عمل در واقع ثبات داشتن در نظرات درست را به کودک و نوجوان می آموزید.

سوال دیگر که پیش می آید؛ آیا بچه ها می توانند به والدین جواب رد بدهند؟ جواب این سوال نیز مثبت است! وقتی که فرزند با شما مخالفت می نماید، در واقع تمرین ابراز وجود و بدست آودن مهارت نه گفتن تمرین می نماید و این به داشتن شخصیت مستقل به او یاری زیادی می نماید و با این شیوه ما به بچه ها یاری نموده ایم بدون اینکه خواسته ها و احتیاجهایشان را انکار نمایند می تواند نظرات خودشان را نیز داشته باشند.

پدر و مادرها باید توجه داشته باشند وقتی به فرزندشان اجازه مخالفت و یا ابراز نظر می دهند به معنای تسلیم شدن بی چون و چرای در مقابل نظر آنها نیست؛ بلکه می خواهند از لج باز شدن و رفتار های لج گونه آنها جلوگیری نمایند و یا اگر لج می نمایند با این روش به دلایل و ریشه مخالفت بچه ها پی ببرند، زیرا یکی از عوامل مهمی که باعث به وجود آمدن بچه ها و نوجوانان لجباز می گردد، عدم توجه به خواسته ها و نظر آنهاست اما این را هم باید مد نظر داشت حرف اول را در نهایت همواره باید والدین بزنند؛ بنابراین در کنار پذیرفتن نه گفتن و مخالفت آنها باید به بچه ها بفهمانیم که تصمیم نهایی با پدر و مادر است.

حرف زدن با بچه ها و نوجوانان، پذیرش نه گفتن و مخالفت بچه ها با والدین باعث کاهش شکل گیری لجبازی و اندازه خشم و عصبانیت آنها می گردد و در عین حال باید اقتدار والدین حفظ بگردد.

به بچه ها چگونه امر و نهی و دستور بدهیم؟ و از چه روش های پرهیز کنیم؟

یکی از مهمترین نکات برای جلوگیری از شکل گیری لجبازی در بچه ها، مدیریت دستور دادن به آنها است باید کوشش کنید که تصمیمات خودتان را با جملات مثبت بیان کنید، اگرچه امر و نهی کردن به بچه ها به طور کلی امر پسنیدیده است، اما وقتی والدین کودک خود را با جملات منفی امر و نهی و یا سرزنش نمایند؛ حال کودک را خراب می نمایند.

مثلا امر و نهی دستوری مثبت مانند از تو می خوام با خواهرت مهربان باشی؟ یا ازتو می خواهم الان سکوت کنی؟ همین الان اتاق خودتو تمیز و مرتب کن؟ مودب باش و خوب حرف بزن، درست بشین؟ به حرفم گوش بده و لباس هایت را بپوش.

اما دستور دادن و امر و نهی بد که باعث افزایش لجبازی در بچه ها می گردد مانند مگر بهت نگفتم خواهرت کتک نزنی؟ از تو می خوام دیگر حرف نزنی و دهنت ببندی؟ ازت می خواهم اتاقت را بهم نریزی، چرا لباس نپوشیدی؟ اگر همین الان دست از لجبازی با من بر نداری من می دونم و تو؟ و بدترین نوع عکس العمل والدین در مقابل بچه ها؛ این شیوه به همراه داد و فریاد و فحاشی و تنبیه است، وقتی سر کودکت داد و فریاد می کنید به آنها مجوز بی ادبی شدن می دهید تا زمانی که شما هستید آنها ساکت ند و زمانی که نیستی هر کاری دلش خواست انجام می دهد و در ادامه هر وقت سر آنها داد می زنید ممکن است بچه ها حرف شما با یک گوش بشنوند و از گوش دیگر آن را بیرون نمایند و کار خوشان انجام دهد، بنابراین داد و فریاد بر سر بچه که با شما لجبازی می نماید می تواند بدترین عکس العمل خانواده ها باشد.

برترین رفتار پدر و مادرها با لج بازی بچه ها چیست

برترین رفتار پدر و مادردر مواجهه با بچه ها لج باز پرسیدن دلیل لج بازی آنها است؛ زیرا بچه ها به دلایل مختلف دست به این کار می زنند.

برای کاهش لجبازی در بچه ها باید از دستورهای بی مورد و زیاد پرهیز کنیم. دستور زیاد و اشتباه و تکرار باید و نباید ها و بکن و نکن ها باعث بروز مسائل، پرخاشگری و عصبانیت در آنها می گردد.

شاید یک کودک لجباز داشته باشید و وسووسه بشوید بطور قاطعانه با او برخورد کنید؛ این ممکن است باعث ناامیدی او و شما گردد؛ راهکار چیست؟ والدینی که در مقابل لجبازی بچه ها کاسه صبرشان لب ریزی شده باید چه کار نمایند؟

اول اینکه خودتان را کنترل کنید و عصبانی نشوید چند نفس عمیق بکشید و یا به اتاق و محیط دیگری بروید تا 10 بشمارید بعد گوش شنوا داشته باشید، اگر بچه مایل به انجام کاری نیست، از او دلیل کارش را بخواهید، اگر هر روز از رفتن به مدرسه، حمام و نظافت خودداری می نماید، ممکن است به این دلیل باشد آنها مورد اذیت و آزار قرار می گیرند یا معلم به آنها اهمیت نمی دهد و یا خوب نمی توانند کاری که از او خواسته می گردد، انجام دهد.

سپس باید گزینه دیگری به او پیشنهاد دهید و حق انتخاب و تصمیم گیری به عهده خودش بگذارید. اجازه بدهید بچه در موارد کوچک مانند زمان خواب، پوشیدن لباس؛ خودشان انتخاب و تصمیم گیری نمایند.

رفتار مثبت بچه ها را با اعتماد به نفس و مقاوم می نماید

رفتارهای مثبت؛ به رشد اعتماد به نفس بچه ها یاری زیاد می نماید بنابرای جمله ها و کلماتی بهره ببرید که احتیاج به هیچ گونه مبارزه و مقاومتی نداشته باشد.

و یک مورد دیگر که مهم و لازم است توجه کنیم؛ اگر یک کودک همواره والدین خودش را در حال درگیری و اختلاف ببیند، رفتار مشابه از خودش نشان می دهد، بنابراین بسیار مهم است آنها رفتار درست و برطرف مسائل را از جانب والدین ببینند.

خیلی از روانشناسان به والدین می گویند حتی بحث و مشاجره را به زمانی که بچه ها در اطراف آنها نیست موکول نمایند و یا بهتر است والدین یاد بگیرند مباحث و موضوعات را محبت آمیز انجام بدهند و از بحث کردن اجتناب نمایند.

گاهی اوقات حتی اگر والدین همه موارد را درست به کار گیرند باز بچه لج می نماید! در این شرایط نیز باید از کودک بخواهیم استدلال خودش را بیان کند و سپس با رعایت ادب و احترام خواسته را واضح و روشن به او بیان کنید و تذکر دهید در صورت ادامه رفتارش با عواقب کارش مواجهه می گردد.

سیستم پادش را برای بچه ها لج بازامتحان کنید، آنها را به خرید اقلام و یا پادش های کوچک که هیچ هزینه ندارد ترغیب کنید که تاثیر بسزایی در رفتار بچه ها ایفا می نماید.

مورد بعدی هرگاه امکان پذیر بود با کودک خودتون سازش و مصالحه کار کنید، مانند زمانی که آنها می خواهند لباسی بپوشند که جایی که شما می روید مناسب نیست بپوشد، سعی کنید یک جایگزین داشته باشید که هر دو شما مسرور نمایند مثل شلوار جین و بولز مناسب تری.

از لجبازی بچه ها به هر دلیل واهمه نداشته باشید

از لجبازی بچه ها به هر دلیلی نباید واهمه داشت، وقتی که او با کوبیدن خودش به زمین، دیوار، جیغ و داد و فریاد لج بازی می نماید شما می توانید این رفتار او را با واکشن درست در زمان بروز آن، تغییر دهید، زیرا این لج هدفدار است، یعنی کودک می داند با این روش به هدفش می رسد.

در بسیاری از والدین می گویند این بچه نیم وجبی توی روی من ایستاده و حرف می زند؛ این موارد توی روی والدین ایستادن نیست بلکه جز مراحل رشد بچه ها است، تقریبا همه بچه ها به درجاتی این منفی کاری را از خودشان بروز می دهند، این نوع لج بازی ها از2 سالگی آغاز می گردد، در سه تا چهار سالگی به اوج خودش می رسد و از 6 سالگی رو به کاهش می گذارد.

راهکارهایی که برای کاهش این نوع لجبازی بچه ها معمولا پیشنهاد می گردد، یک راهکار موافقت مشروط با آنها به این معنی من به نظر تو احترام می گذارم اما به یک شرط یا به وسیله لحن محبت آمیز و محبت آمیز با آنها حرف بزنیم پسرم، دخترم، عزیزم. به هیچ وج از تحقیر و مقایسه، توهین و گالیه و سرزنشت استفاده نکنید بگوییم تو همواره اینجوری هستی، پسر خیلی بی ادبی هستی، نگاه کن فلانی چقدر خوبه!

یک راهکار هم برای این نوع لجبازی هدفدار؛ عدم توجه به کودک لج بازاست، وقتی لج او ادامه پیدا می نماید و شما هم با او لج نکنید پرخاشگری احتمال قبول عقیده شما را کاهش می دهد حالات روحی آن را درنظر بگیرید و با او گفتمان کنید. برچسب لج باز به کودک نزنید؛ اجازه استقلال به حدی به او بدهید مانند مواقع نحوه پوشیدن لباس، اسباب بازی و غذا خوردن، خوابیدن.

برای حل مشکل لجبازی کودک به خانواده ها پیشنهاد می کنم 2 فهرست از کارهای که باید انجام دهند و کارهای که نباید انجام دهند تهیه و هر روز به آن نگاه کوتاهی بیندازند.

فهرست اول شامل دستورالعمل های رفتاری که در ارتباط با بچه ها لج باز باید انجام بدهید؛ با او وارد جنگ قدرت نشوید، براساس سن کودک به او مسئولیت و حق انتخاب بدهید، از او بخواهید دلیل رفتار و خواسته اش را شرح دهد، حدقل قوانین را برای او بگذارید، درخواست های خودتان را کم بگوید و زیاد بشنوید، نگاه خودت رو تغییر بدهید و احساس کودک را درک کنید، به او دلایل و انتظارات خودتان را روشن و واضح بازگو کنید، در خصوص غیر ضروری نه بگوید، خود واقعی تان باشید و بچه هاتان را کنترل نکنید بلکه او را تربیت کنید، عجله نکنید و قاطع باشید.

فهرست دوم شامل مواردی است هرگز نباید انجام دهید؛ مانند تنبیه کودک، داد و فریاد کردن بر سر او، بی توجهی و سرسنگین، قهر و بی احترامی به او .

همه این روش ها و راهکارها خوب است اما باید قلق رفتار با بچه ها خودتان را بلد باشید وقتی بچه ها ببیند شما چه رفتاری از او انتظار دارید رفتار درست می آموزد و اگر آنها در خصوص آنچه را باید انجام بدهند شک نمایند دچار اضطراب و استرس و اشتباه میشوند

اگر هیچ یک از این روش ها روی کودک لجباز شما کارساز نبود، از متخصص خانواده و کودک راهنمای حرفه ای بگیرید.