بحران کرونا چگونه به ارتقای فناوری شهری کمک می کند؟
به گزارش وبلاگ تجهیزات شبکه، ویروس کرونا تنها در چند ماه سبک زندگی شهری را دگرگون کرده است. خیابان های شهرهای پرجمعیت که زمانی مملو از شهروندان و توریست ها بود، حالا سوت و کور شده اند. در شرایط قرنطینه گستره که کمتر کسی تمایلی به بیرون آمدن از خانه را دارد، فناوری در خط مقدم مقابله با شیوع کرونا قرار گرفته است.
نقش استارتاپ های خرید اینترنتی و تحویل غذا در تامین مایحتاج ضروری شهفرایندان از همیشه پررنگ تر شده و اپراتورها و کمپانی های انفورماتیک هم به ردیابی شیوع و یافتن نقاط پرخطرتر روی آورده اند. این مساله به امروز محدود نمی شود و بعد از پایان قرنطینه هم فناوری های دیجیتال باید به ردیابی ویروس کرونا و بازگشایی ایمن زیرساخت های شهری نظیر فرودگاه، حمل و نقل عمومی، دفاتر ادارات و کسب و کارها کمک کنند.
این فناوری ها در دسته تکنولوژی های پیشرفته شهری قرار گرفته و در زمینه های متعددی نظیر تحویل آنلاین کالا، ابزارهای شهر هوشمند، انفورماتیک، سرویس های حمل و نقل اینترنتی (تاکسی، دوچرخه، اسکوتر)، پلتفرم های اجاره آنلاین، خرید و اجاره ملک و غیره کاربرد دارند.
سرمایه گذاری در این حوزه طی سال گذشته با اندکی افت همراه بوده چرا که کمپانی های بزرگی مثل اوبر و WeWork در برآورده کردن انتظارات سرمایه گذاران با چالش روبرو شده بودند. با این حال میانگین سرمایه گذاری 65 میلیارد دلاری در فناوری شهری طی سال های 2018 و 2019 بیش از یک پنجم (21.4 درصد) از کل سرمایه گذاری های جسورانه را شکل می دهد.فناوری شهری طی سال های اخیر به شکل چشمگیری پیشرفت کرده است. بر اساس داده های Pitchbook از 128 کشور و 669 شهر بزرگ، سرمایه گذاری ریسک پذیر در این زمینه تا سال 2010 تقریبا صفر بوده اما در 2015 به 20 میلیارد دلار و در 2018 به رقم خیره کننده 79 میلیارد دلار رسیده است.
هرچند برخی کسب و کارها مثل فضاهای کار مشترک یا اجاره آنلاین از بحران کووید-19 لطمه سختی خورده اند اما برخی دیگر از جمله استارتاپ های تحویل آنلاین یا داده محور در این دوران رشد زیادی خواهند کرد. فارغ از این دسته بندی فناوری های شهری در مجموع نقش مهی را در مشخص اینکه کدام شهرها از کووید-19 جان سالم به در برده و کدامیک دچار فروپاشی می شوند، ایفا خواهد کرد.
برند ه ها، بازنده ها و قهرمان های فناوری شهری
قرنطینه و فاصله گذاری اجتماعی به فرصتی برای خودنمایی کمپانی های دلیوری کالا و اقلام ضروری تبدیل شده است. Instacart ماه گذشته از برنامه ریزی برای استخدام 300 هزار پرسنل جدید خبر داد و آمازون هم در پی استخدام 100 هزار کارمند برای تقویت بخش های انبار و تحویل مرسوله بود.
در این دوران شعار معروف DoorDash با مضمون دیگر هرگز خانه را ترک نکن کاملا مصداق پیدا کرده بود. در ایران هم دیجی کالا به عنوان بزرگترین سایت فروش اینترنتی که در تهران و کرج حتی اقلام سوپرمارکتی هم عرضه می کند، اعلام کرد که در بخش های عملیات، ارسال و تحویل کالا به 2 هزار نیروی جدید نیاز دارد.
این فرایند مدت ها قبل از ایران و آمریکا از چین آغاز شده بود. در دوران قرنطینه ووهان این شهر چند میلیونی برای تامین مایحتاج فشار گسترده ای را به کمپانی های تحویل کالا وارد کرد تا جایی که JD Logistics، از بزرگترین کمپانی های پیک در چین 20 هزار نفر به شمار پرسنل خود اضافه کرد و Ele.me هم غذای کادر درمان را از 100 رستوران مختلف تامین می کرد.
در ایتالیا که خرید آنلاین تنها 4 درصد از حجم خرده فروشی را شکل می دهد، سوپرمارکت زنجیره ای Carrefour از افزایش ده برابری فروش آنلاین در دوران قرنطینه خبر داده است. فرانسوی ها هم خرید نان، گوشت و ماهی از استارتاپ Ollca را به ایستادن در صف های طولانی فروشگاه ها ترجیح می دادند.
از نظر کارشناسان بعید است این فرایند به دوران قبل از قرنطینه برشود، به ویژه در صورتی که مردم کماکان از ابتلای به بیماری هراس داشته یا قوانین فاصله گذاری در فروشگاه ها به ایجاد صف های طویل منجر شود.
یکی دیگر از برندگان بزرگ شرکت های انفورماتیک و داده محور هستند. فناوری در نظارت بر نقاط شلوغ و ردیابی افراد آلوده به ویروس نقشی کلیدی داشته و کماکان خواهد داشت. در سراسر دنیا از دماسنج های دیجیتال و دوربین های حرارتی برای شناسایی افراد دارای تب استفاده می شود. کره جنوبی با استفاده از اپلیکیشنی ویژه موجودی ماسک و دیگر اقلام بهداشتی داروخانه ها را به مردم اطلاع می دهد و در راس این موارد هم گوگل و اپل در حال توسعه سیستم مشترکی هستند که در صورت نزدیکی بیش از حد کاربر با بیماران مبتلا به کووید-19، به آنها هشدار می دهد.
شهفرایندان با استفاده از اپ های متعدد نحوه شیوع ویروس کرونا در مناطق مختلف و شمار بیماران را رصد می کنند. اپ TraceTogether در سنگاپور با استفاده از سیگنال بلوتوث فاصله میان کاربران و زمان ارتباط فیزیکی آن را برآورد می کند تا در صورت تماس تصادفی با یک بیمار به کاربر هشدار دهد.
همزمان با تلاش دولت ها برای بازگشایی صنایع و کسب و کارها از این فناوری ها برای نظارت بر مکان های تجمع، سالن های همایش، ورزشگاه ها، سالن های کنسرت، سینماها، فرودگاه ها، دانشگاه ها و مدارس استفاده خواهد شد.
هرچند این شرکت ها در اوایل بحران دچار رکورد شدیدی شدند ولی احتمالا بازگشت پرقدرتی خواهند داشت چرا که در اوایل بحران به خاطر قرنطینه گسترده کمتر کسی از این سرویس ها استفاده می کرد اما در هفته های آینده بسکمک از سفر با سرویس های حمل و نقل عمومی خودداری کرده و در نتیجه تقاضا برای تاکسی های اینترنتی و حتی دوچرخه و اسکوتر به شدت افزایش می یابد.استارتاپ های حمل و نقل نظیر لیفت، اوبر و Lime تا پیش از بحران بزرگترین حوزه سرمایه گذاری فناوری شهری به شمار می رفتند.
یکی دیگر از حوزه های آسیب دیده در دنیای فناوری فضاهای کار اشتراکی نظیر WeWork است که البته پیش از بحران هم با چالش های زیادی دست به گریبان بودند. نظرسنجی اجرا شده از 1400 فضای کار اشتراکی در 172 کشور دنیا حاکی از افت 72 درصدی تعداد مشتریان آنها تا ماه مارس حکایت دارد.
ریسک بلندمدت برای این کسب و کارها احتمال بازنگشتن مشتریان بعد از بحران است. تصمیم حدود دو هفته قبل سافت بنک ژاپن برای صرف نظر از خرید 3 میلیارد دلار سهام این شرکت هم احتمالا ناشی از همین مساله است.
کمپانی های اجاره آنلاین اقامتگاه ها در کوتاه مدت هم از افت شدید مشتریان در امان نمانده اند. این مساله ناشی از محدودیت های گسترده در مسافرت و قرنطینه شهرها است. دلیل انتخاب بسکمک از این اقامتگاه ها قیمت پایین تر نسبت به هتل ها بود اما ارائه تخفیف های گسترده توسط هتل ها فشار مضاعفی را بر سایت های اجاره کوتاه مدت وارد می کند.
قهرمانان واقعی در حوزه فناوری شهری کسانی هستند که با تلاش مضاعف در خط مقدم مبارزه با کرونا به سرپا ماندن شهرها و تامین مایحتاج شهفرایندان کمک کرده اند. هرچند در شرایط جاری برخی شرکت ها از جمله آمازون و Instacart با افزایش حقوق و ارائه تجهیزات حفاظتی آنها را به ادامه فعالیت تشویق می کنند اما بحران فعلی باعث شده مسائل این قشر بیشتر برای همه مشخص شده و ارتقای شرایط کاری و سطح دستمزد آنها با شتاب بیشتری دنبال شود.
فرصتی برای بازسازی زیرساخت
اپیدمی های پیشین باعث برخی بهینه سازی ها در سیستم شهری شده بود و بحران کنونی هم از این مساله مستثنی نیست. برای مثال آنفولانزای اسپانیایی در سال 1918 باعث بهینه سازی سیستم آب و فاضلاب شد و پس از آن در طراحی ساختمان ها به روشنایی و سیستم تهویه بیش از پیش اهمیت داده می شد.
در بحران کنونی هم شهفرایندان همزمان با بازگشایی کسب و کارها تمایلی به استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی به خاطر شلوغی بیش از حد ندارند. در این شرایط افراد به استفاده از خودروهای شخصی روی آورند که نتیجه آن افزایش بار ترافیک در نقاط پرتردد است و نمونه واضح آنرا در تهران شاهدیم. به گفته مدیرعامل شرکت کنترل ترافیک تهران ترافیک در محدوده مرکزی نسبت به روزهای عادی که طرح ترافیک اجرا می شد، 70 درصد افزایش داشته است. یکی از راه حل ها برای بهبود این شرایط استفاده از سنسورهای هوشمند برای نظارت بر ترافیک و روان سازی آن است.
کشورها و شهرهای برتر در فناوری شهرییکی از دیگر تغییرات احتاقتصادی افزایش تعداد کسانی است که به جای مترو و اتوبوس پیاده یا با دوچرخه به محل کار می فرایند. برخی شهرها برای ترغیب افراد به پیاده روی از همین حالا تسهیلاتی مثل جهت ویژه عابران را اجرا کرده اند. با استفاده از فناوری های متنوع می توان طراحی فضای شهری را به گونه ای تغییر داد که تردد تاکسی های اشتراکی، پیک های تحویل کالا، دوچرخه سواران و عابران آسان تر از قبل شود.
کشورها و شهرهای برخوردار از فناوری پیشروی شهری به مراتب زودتر از دیگران روال عادی زندگی را از سر گرفته و دچار آسیب های اقتصادی کمتری می شوند. تا سال 2000 ایالات متحده میزبان بیش از 95 درصد از سرمایه گذاری های ریسک پذیر فناوری در تمام دنیا اما این سهم در 2017 به 50 درصد رسید و حالا این کشور با سهم 35 درصدی پس از چین در رده دوم قرار گرفته است.
کشورهای پیشرو بین سال های 2015 تا 2019
البته سهم 40 درصدی چین در سرمایه گذاری جسورانه فناوری شهری بیشتر از ناشی از قراردادهای کلان است و تعداد معامله های ثبت شده در آمریکا 3 برابر بیش از رقیب آسیایی است. در این بین سهم اروپا از 5 درصد سرمایه گذاری ها فراتر نمی رود.
در بین شهرهای با بهره مندی از زیرساخت و اکوسیستم فناوری شهری قدرتمند نیز پکن با 54 میلیارد دلار سرمایه گذاری رتبه اول را در اختیار دارد. این میزان تقریبا معادل یک چهارم از کل سرمایه گذاری دنیای است و هیچ شهری به گرد پای پایتخت چین نمی رسد. در رتبه دوم سانفرانسیسکو با 34 میلیارد قرار گرفته و رتبه های سوم هم دوباره بین چین و آمریکا تقسیم شده است.
شهرهای پیشرو بین سال های 2015 تا 2019
مزایای فناوری شهری
نقش این تکنولوژی ها در کاهش پیامدهای شیوع ویروس کرونا می تواند نگرانی از نقض حریم خصوصی و ریسک تکلش یا اعتراض علیه کمپا نی های فناوری را کاهش دهد. علاوه بر این با استفاده از زیرساخت های دیجیتال می توان کیفیت زندگی در کلان شهرها را ارتقا داده و در عین حال از هزینه های آن کاست.
همانطور که ارزا کلین، روزنامه نگار سرشناس می گوید حریم خصوصی برای همه مهم است ولی نه آنقدر که به جان مادرمان اهمیت می دهیم. از اینرو نباید به بهانه نقض حریم خصوصی مانع بکارگیری تمام فناوری ها در مقابله با کرونا شد بلکه باید در کنار استفاده از این تجهیزات، با تدوین معیارهای قانونی عدم سوءاستفاده از داده های شهفرایندان، ناشناس ماندن داده ها و امنیت ارتباطات را تضمین کرد.
مناطقی که فناوری های شهری را به شکلی موثر و کارآمد توسعه داده و بهینه سازی می کنند از سلامت شهفرایندان در برابر کرونا به شکل موثرتری حفاظت خواهند کرد. تردیدی نیست که اقتصاد آنها بسیار زودتر و چه بسا قوی تر از قبل سرپا خواهد شد. در مجموع زندگی ساکنان این شهرها هرگز به روال سابق بر نخواهد گشت و شاید بهتر از آن تداوم پیدا کند.
منبع : دیجیاتو
منبع: آی تابناک